Alpsko skijanje je vrlo raširen način skijanja na planinskim padinama prekrivenim snegom. Ime je dobilo po Alpima, planinskom vencu u Evropi gde je tradicija takvog načina skijanja i začeta. Iako je alpsko skijanje danas rašireno u celom svetu i na svim kontinentima, naziv se zadržao do danas. Ovaj vid skijanja vrlo je raširen vid rekreacije ali i jedan od standardnih olimpijski sportova na zimskim Olimpijskim igrama.
Tehnike
Kroz istoriju su se tehnike alpskog skijanja često značajno menjale. Razloga za te promene bilo je više, osim same domišljatosti pojedinih učitelja skijanja tu je i tehnološki napredak materijala, oblika i funkcionalnosti skijaške opreme, nivo uređenosti staza, itd.
Prva poznata alpska tehnika je Lilefender, a dobila je ime po gradu Lilenfeldu. Reč je o tehnici skijanja pomoću jednog dugačkog štapa, kod kojeg skijaš zabada štap u središte zavoja pa se zatim oko njega rotira i na taj način određuje smer skretanja. Kasnije su skijaši vrlo brzo usvojili korišćenje dva kraća štapa a ne jednog dugačkog.
Puno je širu primenu doživela tzv. Alberg tehnika koju je ranih godina 20. veka prredstavio Austrijanac Hanes Šnajder. Treba istaknuti i Norvežanina Sondre Norhajma, koji je konstruisao skijaški vez koji je omogućio bolje upravljanje skijom, i to tehnikom koja se danas naziva telemark.
Dalji napredak tehnologije, posebno kvaliteta skija i njihovih rubnika, omogućile su modernije alpske tehnike kao što su prestupna tehnika i karving. Danas u takmičarskom i rekreativnom alpskom skijanju preovladavaju karving, i kod manjeg broja skijaša prestupna tehnika.
Discipline
Alpske takmičarske skijaške discipline su: slalom, veleslalom, spust, super-veleslalom, alpska kombinacija i paralelna takmičenja. Neslužbeno bi ih mogli kategorizovatii na tehničke (slalom i veleslalom) i brzinske (spust i super-veleslalom) discipline.
Takmičenja
Najvažnije takmičenje u alpskom skijanju je ono koje se odvija na zimskim Olimpijskim igrama. Svake godine se vrhunski skijaši takmiče na takmičenjima Svetskog kupa pod patronatom Međunarodne skijaške federacije (FIS), koja organizuje i niz trka nižeg nivoa. U ne-olimpijskoj godini skijaši se okupljaju na Svetskim prvenstvima.
Organizacija
Sva pravila te organizacija i kontrola skijaških takmičenja su pod upravljanjem Međunarodne skijaške federacije (FIS) sa sedištem u Bernu (Švajcarska)
Takmičar na posebno pripremljenoj stazi, označenoj „vratima“, svlađuje određenu visinsku razliku što većom brzinom. Ukoliko neka vrata promaši – takmičar je diskvalifikovan
Vreme se meri stotim delovima sekunde. Vreme počinje kada skijas nogama pokrene startni merni uređaj.
Razlike u stazama za pojedine discipline.
Kod Brzinskih disciplina (spust i superveleslalom) postoje propisane razlike, pa su i startne pozicije različite.
Generalno, razlikuje se i oprema koju skijaši – skijašice koriste za pojedine discipline.
Takmičenje u Alpskom skijanju sprovodi Međunarodna skijaška federacija – FIS i deli se na pet disciplina. To su: Spust, Slalom, Veleslalom, Superveleslalomi Superkombinacija. Pravila i konfiguracija trke su ista i za muškarce i žene, ali je najizraženija razlika u dužinama staza.
FIS Discipline u Alpskom skijanju:
Spust
Trke u spustu su dizajnirane tako da budu najduže, a ujedno iz skijaša izvlače najveću brzinu. Svako takmičenje u spustu se sastoji od samo jedne trke i skijaš koji zabeleži najbolje vreme dolazi do trijumfa.
Slalom
Slalom trke su tradicionalno najkraće i sastoje se od prolaska kroz uske krivine i kapije. Staza je tokom obe vožnje ista, dok se pozicije kapija menjaju. Plasman iz prve vožnje u drugu ostvaruje 30 najboljih skijaša, a do trijumfa dolazi takmičar sa najboljim zbirom vremena iz obe vožnje.
Veleslalom
Trke veleslaloma su veoma slične slalomu, ali se razlikuju po manjem broju kapija i širim krivinama. Kao i slalomu plasman u drugu vožnju ostvaruje 30 najboljih takmičara, a do pobede dolazi skijaš sa najboljim ukupnim vremenom, odnosno sabiranjem vremena iz obe vožnje.
Superveleslalom
Superveleslalom se vozi na stazi koja je kraća od one za spust, ali duža od one za veleslalom. Trka se vozi između kapija, kao u veleslalomu, ali sa manje krivina i pri većim brzinama, kao pri spustu. Trka se sastoji od samo jedne vožnje, a skijašima nisu dozvoljeni treninzi u punoj brzini pre starta.
Superkombinacija
Superkombinacija je disciplina koja se sastoji iz jedne slalomske trke i ili spusta ili superveleslaloma, a vremena se sabiraju i najbrže vreme određuje pobednika. I spust i slalom u okviru superkombinacije se voze na kraćoj stazi u odnosu na standardna takmičenja u tim disciplinama.
FIS BODOVI – što manje to bolje
Nasuprot mnogim sportovima, u skijanju se svetska rang lista pravi tako da najbolji takmičar ima 0 bodova. Računanje FIS bodova koje takmičar ostvari na jednoj trci je dosta komplikovano i zavisi od nekoliko faktora kvaliteta:
– Od FIS bodova 10 najboljih takmičara koji učestvuju u trci,
– Od vremenskog zaostatka u odnosu na prvoplasiranog u trci,
– Od nekoliko korektivnih faktora i konstanti koji se dodeljuju određenom rangu takmičenjaPored navedenog, za svaki periodični obračun i izdavanje svetske rang liste, stručnjaci FIS-a vrše dodatne korekcije.
Svetski kup u alpskom skijanju
Svetski kup u alpskom skijanju je skup takmičenja u disciplinama alpskog skijanja u organizaciji Međunarodne skijaške federacije (FIS). Prvo takmičenje je održano u sezoni 1967.
Skijaši i skijašice takmiče se u 5 disciplina: slalomu, veleslalomu, superveleslalomu, spustu i kombinaciji. Svaki skijaš i skijašica koji u sezoni skupi najviše bodova u pojedinoj disciplini osvaja mali kristalni globus za tu disciplinu. Za ukupnu pobedu u Svetskom kupu, koja se računa zbir bodova iz svih disciplina, namenjen je veliki kristalni globus.
U svakoj disciplini 30 prvoplasiranih osvaja bodove, na način da prvi osvaja 100 bodova, drugi 80, treći 60, i tako sve do tridesetog koji osvaja 1 bod.
Izvor: skijanje.rs